Nederland staat voor aanzienlijke uitdagingen op het gebied van klimaat, biodiversiteit en waterkwaliteit, maar boeren worden geconfronteerd met een gebrek aan vooruitzichten. Het huidige landbouwsysteem biedt onvoldoende stimulans voor duurzame stappen, waardoor de noodzakelijke transitie naar een nieuw systeem belemmerd wordt. Boeren dragen in de huidige situatie grotendeels de lasten voor maatschappelijke opgaven, terwijl de baten beperkt blijven. Een fundamentele verandering in het beloningssysteem in de landbouw is daarom essentieel om vooruitgang te boeken.
Het ontwikkelen van producten met duurzaamheidskeurmerken is een stap in de goede richting om boeren extra inkomsten te laten genereren. Echter, deze initiatieven blijven momenteel beperkt in omvang en erkenning door de consument. De burger waardeert met name biologische landbouw, maar het volume hiervan beslaat nog slechts een klein deel van het agrarische areaal in Nederland.
Om de urgentie van de klimaat-, biodiversiteit- en waterkwaliteitsopgaven aan te pakken, is samenwerking tussen overheid, ketenpartijen, burgers en boeren noodzakelijk. Er moet worden gestreefd naar een nieuw landbouwsysteem waarin boeren worden beloond en gewaardeerd voor de impact van hun bedrijfsvoering op het milieu, klimaat, waterkwaliteit en biodiversiteit.
Het voorstel om in de supermarkt slechts twee labels te hanteren, namelijk Regulier Duurzaam en Biologisch, kan de diversiteit aan duurzaamheidskeurmerken stroomlijnen en de overgang naar een duurzamer landbouwsysteem versnellen. De prijszetting van producten moet gebaseerd zijn op de kringloopfactor, die onder andere factoren als emissies, biodiversiteit en waterbeheer omvat.
Hoewel de transformatie naar een nieuw landbouwsysteem uitdagend zal zijn, biedt deze aanpak meer eenvoud en perspectief dan het voortzetten van de huidige praktijken. De betrokkenheid van boeren, burgers, overheid en ketenpartijen is cruciaal om de noodzakelijke veranderingen te realiseren en de landbouwsector in Nederland toekomstbestendig te maken.